De Micha-verklaring over de onverenigbaarheid van extreemrechts en het Evangelie maakt nogal wat los. Dat is positief, want zoals de directeur van Micha Nederland al in het programma Dit is Tijs duidelijk maakte, is de verklaring daar ook voor bedoeld. Ondertussen zie ik op X allerlei argumenten tegen de verklaring langskomen, bijvoorbeeld in de column van Tijs van den Brink. Daarom heb ik de behoefte om er even een aantal op een rijtje te zetten en van een antwoord te voorzien.
De kerk moet zich niet met politiek bemoeien, want daar heeft ze geen verstand van
Het is maar hoe je het bekijkt. Sowieso is de stelling voor een democraat nogal merkwaardig, want op z’n minst mogen we elke vier jaar onze mening geven over iets waar we dus klaarblijkelijk geen verstand van hebben. Het is het goed recht van de kerk als landelijk instituut om zich van een verklaring als deze te onthouden, hoewel in onze buurlanden al lang zo’n verklaring is uitgegaan, maar dit is ook geen verklaring door de kerk, maar door een heleboel theologen en verontruste kerkleden ondertekend. Dat zijn allemaal stemgerechtigde individuen dus waarom zouden die hun mening niet mogen geven in een vrij land?
Ja maar, meestal slaat het toch nergens op. Neem nou dat verzet van al die mensen tegen kernwapens in de jaren ’70. Dat was toch op het randje van belachelijk? Kijk uit met wat je zegt. Een aantal jaren geleden leek dat nog zo, dat dat protest misplaatst was. Er is toch nog nooit iets mee gebeurd? Nee, tot nu toe niet nee, maar de oorlog in Oekraïne heeft wel een nieuw perspectief geopend helaas. Achteraf praten is makkelijk (zie onder) maar vooraf op tijd waarschuwen, dat is veel moeilijker. Stel nu dat het binnen een paar maanden misgaat en allerlei experts waarschuwen al maanden dat dat helaas niet ver weg is. Zelensky gaat inderdaad met succes voor de overwinning (waar ik vóór ben, daar geen twijfel over) maar Poetin ziet het niet meer zitten en hij drukt inderdaad op de rode knop. Er ontstaat inderdaad een kernoorlog met katastrofale gevolgen. Wat zeggen we dan 75 jaar later, als er tenminste nog iemand op deze planeet kan leven tegen die tijd, over die hippies in de jaren ’70 die met hun lange haren een hek stonden door te knippen? Gekkies waren het toch hè!
Fundamenteler zit er een veronderstelling onder de stelling die volgens mij gelovig en in ieder geval theologisch niet houdbaar is: dat je geloof en politiek kunt loskoppelen. Christelijk geloven heeft consequenties voor alle terreinen van het leven en dus ook voor het politieke domein. Dat die consequenties niet door iedereen hetzelfde gezien worden, is duidelijk, maar dat betekent nog niet dat het onzinnig zou zijn om je erover uit te laten. Juist na WO II zijn we er in de theologie van overtuigd geraakt dat als er fundamentele misstanden zijn, de theologie de dure roeping heeft om zich daarover uit te spreken, al is het tegen haar eigen hachje of de hele samenleving in! En deden de oudtestamentische profeten dat niet al? Jeremia zullen ze ook wel een achterlijk typetje hebben gevonden in zijn tijd, maar dat weerhield hem er niet van zijn stem te verheffen. Voorbeelden uit geschiedenis van de 20e eeuw: de Barmer Thesen, maar bijvoorbeeld ook de Belijdenis van Belhar, tegen apartheid. Vraag de witte Zuid-Afrikaanse theologen van nu of die belijdenis er niet 50 jaar eerder had moeten zijn in plaats van apartheid nota bene in de kerk uit te vinden. Even een stukje geschiedenis dat ik gisteren las: witte mensen wilden niet met zwarte mensen samen avondmaal vieren, en dat werd toegestaan, zogenaamd als uitzondering om licht gekwetste mensen niet te hinderen (over het misbruik van Bijbelteksten gesproken). Vervolgens was het in no time de regel. Zo begon apartheid, in de kerk! En bijna niemand zag het of verhief een stem! En kijk nu in Zuid-Afrika om je heen, hoe diep apartheid nog altijd zijn voren trekt door de samenleving. En dat allemaal in een voormalige Nederlandse kolonie, waar wij, dat gave Nederlandse volkje bij de zee, de eersten waren om de zwarte oorspronkelijke bevolking tot slaaf te maken! Degelijke gereformeerden hoor, met dominees erbij!
De PVV is niet extreemrechts maar radicaalrechts en radicaalrechts is niet ondemocratisch (en dus niet verwerpelijk)
Het onderscheid tussen extreemrechts en radicaalrechts is onderwerp van debat. Verder is in ieder geval de FvD wel degelijk extreemrechts, zoals de algemene politieke beschouwingen maar weer eens lieten zien. Maar ik wil het liever hebben over een veronderstelling die ik op veel plaatsen zie opduiken en die pertinent onjuist is: dat een politieke positie moreel aanvaardbaar is zolang die maar op democratische wijze gepropageerd wordt. Het is zelfs de reden geweest voor VVD en NSC om met de PVV in zee te gaan. De verkiezingsuitslag moest toch recht worden gedaan. Een democratie is misschien de beste staatsvorm omdat ze het volk vrijheid geeft om te vinden wat het wil, maar die wil van het volk heeft verder geen enkele vanzelfsprekende morele kwaliteit. Als de meerderheid van de bevolking iets slechts wil, is het een ramp! Er is niets zo kwetsbaar als een democratie. Een democratie is namelijk alleen dan een goede staatsvorm als de meerderheid van het volk (hoewel ze de macht heeft!) bereid is minderheden ruimte en bescherming te geven. Dat is allesbehalve vanzelfsprekend. Niet voor niets verschijnen er steeds meer publicaties over democratie waarin wordt betoogd, ook door niet-religieuze mensen, dat democratie iets van een levensbeschouwelijk fundament nodig heeft, omdat ze anders niet standhoudt.
Niemand betwist of de nazi-ideologie van Hitler verwerpelijk is. Daar heeft de kerk zich ook terecht over uitgesproken. Maar hier is teveel discussie over dus niet zo stellig over doen
Wat ik in deze stelling mis, is het inzicht dat ons oordeel over het nazisme een oordeel achteraf is. Witte theologen in Zuid-Afrika piekeren zich nu ook suf over de vraag hoe het ooit zover heeft kunnen komen dat apartheid met dikke theologische boeken werd ondersteund. Dat slavernij niet deugt, snappen we nu ook allemaal. Het tragische is alleen dat op de momenten waarop het erop aankomt het gevaar van een opkomende ideologie in te zien, de meerderheid het meestal niet ziet. Sterker nog, een groot deel van de mensheid zelfs geneigd is om op wat voor manier dan ook, met het gevaar mee te heulen, ofwel door openlijk te collaboreren ofwel door zich maar een beetje stil te houden tot het gevaar weer overwaait. Weet je hoe afschuwelijk weinig protestantse theologen zich verzet hebben tegen het nazisme?! Een enkeling, meer niet. Je kunt het zien op de gedenkstenen in de Duitse universiteiten. Niet of nauwelijks namen uit de theologische faculteit… Kijk naar het klimaat! De discussie is alweer zo goed als over. We kopen toch maar weer een benzineauto, want ja, een auto zonder gebrom is toch ook niet leuk. Terwijl de natuurrampen zich vermenigvuldigen. Toch praat de fractievoorzitter van de grootste partij in dit land over ‘klimaatgekte’. Zeker is dat het echte gevoel van heel veel mensen in dit land, maar het klopt echt niet met wat we weten en zelfs elk jaar weer merken op onze planeet!
De mensen die PVV hebben gestemd, doen dat omdat er een echt probleem is met migratie. De verklaring doet alsof dat er niet is en je maar iedereen moet binnenlaten
Dat je maar iedereen zou moeten binnenlaten, staat niet in de verklaring. Natuurlijk is er onderscheid tussen het gebod van naastenliefde en het beleid van een overheid die het goede voor iedereen moet zoeken en daarom niet zomaar een land ongecontroleerd kan laten volstromen. Juist als je van iedereen houdt, wil je geen situatie creëren die voor niemand meer goed is. Prima, maar daar gaat het hier ook niet om. Het gaat om het aan de kaak stellen van een zondebokmechanisme. Dat mechanisme houdt in dat je een bevolkingsgroep onterecht de schuld geeft van veel zo niet alle problemen in het land en daar je politiek om laat draaien. Dat is wat de PVV, FVD en soms helaas ook een mainstream partij als de VVD (zie mevr Yesilguz en de nareizigersdiscussie) doen. Als we eerlijk zijn over migratie, zien we ook gelijk dat die zondebokgedachte nergens op gebaseerd is. Het aantal asielzoekers dat zich in Nederland meldt, is helemaal niet exponentieel toegenomen. Het probleem zit helemaal niet bij de instroom van zogenaamde gelukzoekers. Als je jarenlang je opvang kapot bezuinigt, heb je een opvangprobleem, dat klopt. De Oekraïners bijvoorbeeld, horen daar niet bij, want die komen legaal naar Nederland en zijn niet eens asielzoeker in de zin van de asielwet. Arbeidsmigratie binnen Europa, wat inderdaad problemen oplevert, hoort er ook niet bij. Daar profiteren we zelfs van (hoewel niet iedereen) want we hebben een serieus probleem met het vinden van praktisch opgeleide mensen op de arbeidsmarkt. We hebben wel last van de manier waarop we met ze omgaan. En we hebben een woningprobleem, onder andere door de stikstofproblematiek waar dit kabinet niks aan gaat doen. Omdat de vreemdelingen de schuld krijgen en we niet bereid zijn om ons falende landbouwbeleid van de laatste decennia eerlijk in de ogen te kijken.
Een verklaring als deze, bevordert het gesprek niet, maar levert alleen verwijdering op
Een verklaring als deze bevordert bijvoorbeeld een gesprek in de media, zoals dat er nu ook was in Dit is Tijs. Het bevordert misschien niet elk soort gesprek, maar dat hoeft ook niet.
Geef een reactie